سوختگی

سوختگی با آتش

اقدامات امدادی که باید انجام داد عبارتنداز:

حذف عامل سوختگی: با آب سرد آتش را خفه کنید - لباس های مستعد آتش سوزی را در آورید از دویدن شخص در حال سوختن جلوگیری کنید .

ارزیابی بیمار: علائم حیاتی و شوک و…را کنترل وعمق و وسعت و وخامت سوختگی را بررسی کنید.

درمان سوختگی:

۱- بیمار را روی سطحی از بدن که سوختگی وجود ندارد یا کمترین سطح سوختگی را دارد دراز کنید.

۲- وسائل آلوده کننده را از بدن مصدوم جدا کنید.

۳- لباس های چسبیده به محل زخم را هرگز جدا نکنید.

۴- توسط آب خنک و تمیز محل سوختگی را شستشو دهید.

۵- محل زخم را با گاز استریل پانسمان کنید.

۶- اگر بیمار قادر به نوشیدن است و زمان کافی دارید بر اساس جدول زیر مایعات به مصدوم بنوشانید.

بزرگسالان۵/۰لیوان ، بچه های۱۲-۱ سال۲۵/۰لیوان ، کمتر از یکسال ۱۲۵/۰لیوان
در صورت وخامت سوختگی مصدوم را به اولین مرکز درمانی منتقل کنید.

تذکر:در سوختگی با قیر بلافاصله منطقه را با آب سرد خنک کنید.قیر را هرگز بر ندارید سپس اقدامات اولیه ذکر شده فوق را بعمل آورید.
سوختگی شیمیایی

سوختگی با مواد شیمیایی از جدی ترین نوع سوختگی ها بوده که در سطح کم و عمق زیادتری بدن را دچار سوختگی می نماید.

حذف عامل سوختگی:لباس های آلوده را در آورده و محل را با آب فراوان شستشو دهید.

ارزیابی بیمار:علائم حیاتی ، شوک و … را کنترل وعمق و وسعت و وخامت سوختگی را بررسی کنید.

درمان سوختگی : درمان این نوع سوختگی عبارت از شستشوی موضع با آب فراوان حداقل بمدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه و سپس اقدامات درمانی باید همانند سوختگی با حرارت بعمل آید.

انتقال مصدوم: مصدوم را در صورت امکان به اولین مرکز درمانی منتقل کنید. …

تذکر: در صورت آلوده شدن چشم با مواد شیمیایی بهترین کار شستشو با آب فراوان است.دقت کنید تا در موقع شستشو آب مصرف شده از جانب بیرونی چشم خارج شود تا چشم مقابل را آلوده نکند.در صورت وجود جسم خارجی در چشم با نوک دستمال تمیز آن را به آرامی خارج کنید بعد از شستشوی چشم را با گاز استریل پانسمان و مصدوم را منتقل کنید.
سوختگی با برق

 عبور جریان برق از بدن احتمالاً باعث ایجاد جراحتهای وخیم و حتی مرگ آور می شود . جریان برق ممکن است از یک منبع تولید برق با ولتاژ پایین ( وسایل الکتریکی خانگی ) یا ولتاژ بالا ( بیش از ۱۰۰۰ ولت - معمولاً در کارخانه ها یا در خیابان ) و یا احتمالاً از صاعقه ( برق زدگی )‌باشد . وقتی جریان برق از نقطه ای وارد بدن می شود از محل دیگر که در آن بدن با زمین تماس دارد خارج می شود . نقاط ورود و خروج جریان برق از بدن آسیب می بیند و آسیب این نقاط به صورت حفره ای شبیه به محل ورود گلوله به چشم می خورد . به غیر از محل ورود و خروج جریان برق ،‌بافتهایی که در مسیر این دو نقطه قرار دارند نیز تحت تأثیر جریان برق و حرارت تولید شده تخریب می شوند به طوری که هرچه ولتاژ برقی که وارد بدن می شود بیشتر باشد ، سوختگی ایجاد شده عمیق تر و جراحتهای باقی مانده وخیم تر خواهند بود . علاوه بر این ،‌ جریان الکتریکی ضمن عبور از بدن در اعصاب ( محیطی و مرکزی ) ، ماهیچه ها و قلب تغییرات شیمیایی قابل توجهی ایجاد می کند و باعث اختلال در واکنش های بدن شده و یا به طور کلی باعث توقف آنها می شود ، در بسیاری از موارد اگر چه سوختگی خارجی ( محل ورود و خروج جریان برق ) به طور فریبنده ای کوچک است اما این مقدار کوچک نباید پوششی بر آسیب های وخیم تر عمقی باشد و ما را به اشتباه بیاندازد .

ابزار و سیمهای برق با ولتاژ پایین که در خانه یا محل کار یافت می شوند می توانند باعث برق گرفتگی بشوند . اکثر سیمها و ابزار الکتریکی توسط روکش های عایق پوشانده شده اند تا انسان تماس مستقیم با برق نداشته باشد . بسیاری از برق گرفتگی ها ناشی از خراب بودن کلیدها ، سائیده شدن روکش سیمها یا خرابی خود وسیله الکتریکی است . کودکان بیشتر در معرض خطر برق گرفتگی قرار دارند چرا که دوست دارند با کلیدها ، سیمها و یا پریزها بازی کنند .

آب یک هادی خوب جریان برق است لذا تماس با وسایل الکتریکی با دست خیس یا زمانی که زیر پاها خیس است ، خطر برق گرفتگی را افزایش می دهد .

صاعقه یک منبع طبیعی تولید الکتریسیته ( جریان مستقیم با سرعت و ولتاژ فوق العاده زیاد ) است که به طور عادی برای رساندن خود به زمین از نزدیکترین زائده بلندی که در آن حوالی وجود دارد استفاده می کند و اگر شخصی در تماس با ، یا حتی نزدیکی به یک زائده طبیعی مانند درخت ، برج یا دکل باشد صدمه شدیدی خواهد دید . الکتریسیته تولید شده به وسیله برق آسمان عمرش فوق العاده کوتاه است اما می تواند موجب مرگ آنی ( به علت ایست قلبی - تنفسی ) یا حداقل سبب به آتش کشیدن لباس شخص شود ( اما صدمات بافتهای عمقی به نسبت سبکتر است ) . بنابراین در زمان رعد و برق باید به سرعت از محلهای خطرناک دور شد .

عوارض تهدید کننده جان مصدوم در صدمات الکتریکی

با ورود جریان برق به بدن در اثر انقباضهای الکتریکی سفت ( کزازی شکل ) عضلات تنفسی یا آسیب مراکز تنفسی در مغز ( در بصل النخاع ) ایست تنفسی عارض می شود و پس از مدتی قلب نیز از حرکت می ایستد . البته اگر جریان برق از خود قلب نیز عبور کرده باشد با ایجاد انقباضات کرمی شکل و غیرمؤثرو اسپاسمودیک در بطن ( فیبریلاسیون بطنی ) ایست قلبی اولیه خواهیم داشت . پس از ایست قلبی - تنفسی اگر در عرض ۴ تا ۶ دقیقه عملیات احیاء شروع نشود مرگ قطعی و حتمی خواهد بود . اما قبل از شروع عملیات احیاء ابتدا باید تماس مصدوم را با جریان برق از بین ببریم .

قطع جریان کم ولتاژ

معقولترین کار قطع کلید کنتور است . اگر دسترسی سریع به فیوز امکان پذیر نبود دو شاخه را از پریز بیرون بیاورید یا سیم روکش دار را بکشید تا از پریز خارج شود و مطمئن شوید که خود در یک محل بی خطر و سالم قرار گرفته اید . اگر نتوانستید جریان برق را به این ترتیب قطع کنید روی یک ماده عایق خشک مثل روزنامه یا یک تخته چوبی یا لاستیک بایستید و با یک وسیله چوبی بلند ( مثل جارو ) منبع برق را از مصدوم دور کنید . یا اینکه یک طناب را به دور رانها یا دست مصدوم بیاندازید و او را به سمت خود بکشید تا از منبع دور شود .

توجه کنید : از به کار بردن وسایل فلزی یا مرطوب یا از تماس با بدن لخت مصدوم کاملاً خودداری کنید . اگر هیچ راهی وجود نداشت گوشه لباس مصدوم را که خشک است بگیرید و او را بکشید .

برق گرفتگی با جریانهای پر ولتاژ

در مواردی که با برق گرفتگی ولتاژ بالا روبرو هستید به هیچ عنوان به مصدوم نزدیک نشوید مگر اینکه از طرف پلیس یا شخص مسئولی به شما اطمینان داده شود که می توانید به مصدوم نزدیک شوید . تماس با برق های پرولتاژ در خطوط فشارقوی هوایی معمولاً سبب مرگ آنی می شود . در چنین مواردی ضمن ایجاد سوختگی های شدید ، در اثر نیروی ناشی از اسپاسم ناگهانی ماهیچه ای ، مصدوم به مساحتی دورتر از محل تماس پرت می شود . اگر مصدوم همچنان در تماس با برق مانده بود یا اینکه کمتر از ۱۸ متر از خطوط فشار قوی فاصله داشت هرگز کوشش نکنید که او را نجات دهید ، حتی به او نزدیک هم نشوید تا اینکه برق به وسیله مسئولین قطع شود چرا که برق فشار قوی حالت قوسی داشته و می تواند مسافتهای دور را نیز تحت تأثیر قرار دهد در این موارد مواد عایق ، مانند چوب خشک یا لباس خشک به هیچ وجه حفاظتی برای شما ایجاد نخواهد کرد . بلافاصله به پلیس خبر دهید و اجازه ندهید کسی به مصدوم نزدیک شود و زمانی کمک های اولیه را شروع کنید که از طرف مسئولین یا مراجع رسمی به شما اطلاع داده شود که برق قطع شده است .

ارزیابی مصدومین برق گرفتگی

شکایات وعلائم

مصدومی که دچار برق گرفتگی می شود ممکن است یکی یا تمام شکایات و علائم زیر را داشته باشد :

سوختگی های محل ورود و خروج جریان برق از بدن

قطع راههای عصبی که به صورت فلج اندام تظاهر می کند .

درد و حساس شدن ماهیچه ها

افزایش فشار خون یا کاهش فشار خون همراه با علایم و شکایات ناشی از شوک

مشکل شدن تنفس یا ایست تنفسی ( ممکن است زبان ورم کند و راه هوایی را مسدود نماید)

ضربانات نامنظم قلب یا ایست قلبی.

بی قراری و تحریک پذیری ، اگر مصدوم هوشیار است .

بیهوش شدن .

اختلالات بینایی .

شکستگی استخوانها ( از جمله ستون مهره ها ) و دررفتگی مفاصل به علت انقباضات شدید عضلات یا پرت شدن .

تشنج ( در موارد شدید )

مراقبت از مصدوم

مراحل مراقبتهای اورژانس

مطمئن شوید که خود و مصدوم در یک منطقه بی خطر قرار دارید .

برای مصدوم یک راه هوایی مطمئن برقرار کنید و اگر لازم است ( در موارد ایست قلبی - تنفسی ) عملیات احیای قلبی - تنفسی مقدماتی را شروع کنید .

در صورت وجود ضایعات نخاعی و ستون فقرات ، آسیب های سر و شکستگی شدید ، مراقبتهای اولیه مربوط به آنها را انجام دهید .

سوختگی های الکتریکی را ارزیابی کنید . در جستجوی حداقل دو محل سوختگی خارج باشید : یکی محل تماس با منبع انرژی الکتریکی و دیگری محل تماس با زمین .

محل های سوختگی را سرد کنید .

بر روی مناطق سوخته پانسمان استریل خشک قرار دهید .

مراقب شوک باشید . آن را درمان کرده و اکسیژن با غلظت بالا تجویز کنید .

مصدوم را هر چه زودتر منتقل کنید . بعضی از عوارض سوختگی ( مثل تورم راههای هوایی و در نتیجه خفگی ، نارسایی کلیه ، اختلالات قلبی و شوک ) شروع تدریجی دارند . بنابراین باید مصدوم را سریعاً به مرکز مجهز منتقل کرد و او را تحت نظر قرار داد .

توجه کنید : آسیب های الکتریکی سبب تخریب وسیع عضلات شده ، که این باعث آزاد شدن مواد سمی ( مثل میوگلوبین ) به داخل خون می شود . این مواد از راه خون به کلیه ها رسیده و در ادرار ترشح می شوند و رنگ آن را قرمز می کنند و از طرفی با رسوب در کلیه ها سبب نارسایی کلیه خواهند شد . بنابراین برای جلوگیری از این عارضه به مصدومین برق گرفتگی که ادرار قرمز دفع می کنند باید حجم زیادی از مایعات داخل وریدی ( ترجیحاً حاوی بی کربنات سدیم ) تزریق کرد تا با شسته شدن کلیه ها ، آسیب کلیوی تقلیل یابد .

چگونه کمک کنیم :

این نوع سوختگی دارای عمق زیادی است و به بافت های داخل بدن صدمه می زند.

اقدامات امدادی در این نوع سوختگی عبارتند از:

حذف عامل سوختگی: توسط یک وسیله عایق مصدوم را از جریان برق جدا کنید.

ارزیابی بیمار: علائم حیاتی ، شوک و … را کنترل وعمق و وسعت و وخامت سوختگی را بررسی کنید.

درمان سوختگی : محل ورود خروج برق را پانسمان و اقدامات امدادی شبیه سوختگی با حرارت را به عمل آورید.

انتقال: مصدوم را در اسرع وقت به اولین مرکز درمانی منتقل کنید.

سوختگی ناشی از اشعه

توسط دو نوع اشعه سوختگی ایجاد می گردد: ۱ـ اشعه خورشید ۲ـ تشعشات اتمی

در مورد تشعشات اتمی ابتدا محافظت خود امدادگر از خطر تشعشات و ثانیا رفع آلودگی مصدوم و درصورت امکان ارائه کمکهای اولیه سوختگی با حرارت مد نظر قرار می گیرد و در مرحله آخر انتقال مصدوم به مرکز درمانی انجام می پذیرد. اطلاعات بیشتر را در قسمت دفاع اتمی و امدادرسانی در دفاع اتمی دنبال کنید.

تذکرات:

۱ـ روش برآورد عمق و وسعت و وخامت سوختگی را به خوبی فراگیرید.

۲ـ در مورد سوختگی های وخیم کمک های اولیه را سریعا انجام و مصدوم را در اسرع وقت به مرکز درمانی انتقال دهید.

۳- اگر لباس به محل زخم چسبیده است لباس های اطراف زخم را بریده و از بدن خارج کنید ولی به محل زخم دست نزنید.

۴ـ هرگز برای سرد کردن محل از یخ استفاده نکنید.

۵ـ به آب مصرفی جهت افزایش سرمای آن نمک اضافه نکنید.

۶ـ کمک های اولیه در مورد سوختگی های شدید باید سریعا انجام گیرند.

۷ـ نارسائی تنفسی و شوک احتمالی را سریعا کنترل نمائید(بخصوص در سوختگی ها بوسیله برق).

۸ـ در سوختگی با مواد شیمیائی استفاده از ماده خنثی کننده هیچ امتیازی به شستشوی با آب فراوان ندارد.لذا ازاستفاده از آنها خودداری گردد و حتما از آب تمیز استفاده کنید.

گرمازدگی

حرارت بدن توسط سوخت وسازمواد غذائی ایجاد می شود.
برای اینکه حرارت بدن همیشه درحد تقریباً ثابتی قرار گیرد بدن حرارت اضافی را به چهار صورت
تنفس،تعریق،تشعشع وهدایت دفع میکند. دمای بدن تقریباً همیشه روی۳۷درجه سانتی گراد بوده و مرکز تنظیم حرارت در مغز بوسیله روشهای فوق مانع بالا یا پائین رفتن شدیدحرارت بدن میشود.
هرگاه فردی در برابر گرما قرار میگیرد بدن بوسیله افزایش تعریق و تنفس و همچنین فرستادن خون بیشتر به پوست سعی در خنک کردن بدن میکند. آسیب های حاصل ازگرما به تناسب شدت آن به سه گروه تقسیم میشوند.
۱-خفیف ۲-متوسط ۳-شدید
الف-گرمازدگی خفیف
این حالت در صورتی پیش می آید که فردی به مدت طولانی در معرض حرارتی نسبتاً بالا قرار گیرد. علائم آن اغلب گرفتگی عضلانی،خستگی مفرط و گاهی سرگیجه و غش می باشد.
کمکهای اولیه:
۱-مصدوم را به محل خنکی منتقل کنید.
۲-به مصدوم محلولORS یا محلول آب و نمک و شکر(۱قاشق چای خوری نمک با ۸ قاشق چای خوری شکر در یک لیتر آب) بدهید.
۳-عضلات گرفته مصدوم را ماساژ دهید.
۴-حوله مرطوبی را روی پیشانی و عضلات گرفته قرار دهید.
۵-اگرعلائم تغییر نکرد یا بهبود نیافت مصدوم را به مرکز درمانی منتقل کنید.
ب-گرمازدگی متوسط
این حالت به دلیل قرار گرفتن فرد در برابر گرمای زیاد و فعالیت شدید بدنی در محیط پیش می آید.
علائم آن بصورت سرگیجه وعدم هوشیاری است و به دنبال آن پوست رنگ پریده وتنفس سریع و سطحی، نبض ضعیف و ضعف و تعریق بدن می باشد.
کمکهای اولیه:
۱-ابتدا مصدوم را به محل سرد و خنکی منتقل کنید.
۲-مصدوم را وادار به دراز کشیدن کنید و پاهای او را بالا بگیرید.
۳-به هر وسیله ممکن مصدوم را خنک کنید وبه او ORS یامحلول آب و نمک و شکر دهید(مشروط بر اینکه مصدوم هوشیار باشد)
۴-درصورت عدم بهبود انتقال به مرکز درمانی لازم است.
ج-گرمازدگی شدید
این حالت بسیار خطرناک است و اغلب در روزهای گرم و مرطوب اتفاق می افتد. علائم آن عبارت است از۱- تب۲- پوست گرم وخشک۳- تنفس سطحی ونبض ضعیف۴-درجه حرارت بدن بالا
۵-عدم هوشیاری و احتمالاً اغما‌‍ء و تشنج
کمکهای اولیه:
۱-تمام لباسهای مصدوم را درآورده و او را داخل وان آب سرد قرار دهید یا با حوله مرطوب او را خنک کنید.
۲-اگرمصدوم دچار حالت شوک شد شوک را درمان کنید.
سرما زدگی
وقتی فرد در برابر سرما قرار می گیرد بدن وی با کاهش تعداد تنفس و میزان تعریق و کاهش میزان خونی که به پوست می فرستد سعی میکند با از دست رفتن حرارت بدن مقابله کند و حرارت را درون بدن ذخیره کند. آسیبهای ناشی از سرمازدگی عبارت است از:۱- سرمازدگی موضعی ۲- سرمازدگی عمومی
۱-سرمازدگی موضعی:
این نوع آسیب دیدگی بر حسب شدت به سه نوع تقسیم میشود:۱-خفیف ۲-شدید ۳-یخ زدگی
نوع خفیف بیشتر نوک بینی و گوش و گونه ها را درگیر می سازد.
پوست ناحیه سفید و در لمس حالت خمیری دارد. ابتدا ناحیه سرمازده دردناک است ولی بعد از مدتی درد از بین می رود.
در نوع شدید شدت آسیب و سرما بیشتر بوده و پوست ناحیه سفید و خشک می شود. درحالت یخ زدگی سرمازدگی بسیار شدیدتر بوده حتی سرما تا عضلات نفوذ میکند. ناحیه سرمازده کبودشده ،حس در آن از بین رفته و کرخت می شود.
کمکهای اولیه:
۱-عضو سرما دیده را به هر وسیله ممکن گرم کنید.
۲-لباسهای مرطوب مصدوم را درآورده و وی رادر پتو بپیچید.
توجه:عضو را پانسمان نکنید!
۲-سرمازدگی عمومی:
علائم آن در مجموع بصورت لرز ، احساس کرختی ، سرگیجه و بیحالی همراه با کاهش هوشیاری ، تنفس و نبض آهسته ، اختلال دید و درموارد شدیدتر بصورت بیهوشی ویخ زدن می باشد.
از نظر شدت دو نوع خفیف و شدید دارد.
درنوع خفیف علائم بارز نبوده و لازم است اقدامات زیرانجام شود:
۱-لباسهای مرطوب مصدوم را در آورده و او راخشک نمائید.
۲-مصدوم را به هر روش ممکن گرم کنید.
توجه:به هیچ وجه سعی نکنید مصدوم را به سرعت گرم کنید و بیشترین سعی خود را معطوف گرم کردن تنه (سینه وشکم) کنید.
در موارد شدید که خطر مرگ مصدوم را زیاد تهدید می کند به اقدامات زیر عمل کنید:
۱-مصدوم را آرام از روی زمین بلند کنید (توجه:حرکات خشن باعث مرگ آنی مصدوم می شود.)
۲-مصدوم را درسطح شیب داری قرار دهید بطوری که سرش پائین تر از پاهایش قرارگیرد.
۳-مصدوم را در پتو بپیچید.
۴-به مصدوم اکسیژن برسانید.